Bunun adı sömürge madenciliğidir!

Kanada, altın rezervleri bakımından zengin bir ülke… 2024’te yaklaşık 200 ton altın üretilmiş Kanada topraklarında ve dünya sıralamasında dördüncü sıraya yerleşmişler. Özellikle Ontario ve Quebec bölgelerinde çok sayıda altın madeni var. Dünyanın yedinci en büyük altın rezervine sahip Kanada, binlerce tonluk rezervi var. Ama orada değil, gelip bizim topraklarımızda altın çıkarıyorlar. Neden?
Yanıt çok basit: Kanadalı firmalar, kendi ülkelerinde, bu kadar kolay orman katliamı yapamaz, bu kadar düşük maliyetle altın çıkarıp neredeyse tamamını kendi ülkesine taşıyamaz ve bu kadar çevreye ve insana zarar verip de çekip gidemez. 
*****
Hangi firmalardan söz ediyorum, bir bakalım… 
Alamos Gold… Kaz Dağları’nda yüz binlerce ağacı gözünü kırpmadan kesen, Türkiye’nin akciğerlerini delik deşik eden firma… Türkiye’deki taşeron firması, Doğu Biga Madencilik. 
Eldorado Gold… Uşak’ta altın çıkarmak için bütün yeraltı sularını tüketen ve şehri susuz bırakan firma… Yerli işbirlikçisi, Tüprag Metal Madencilik. 
Kanadalı bir başka firma Centerra Gold… Kayseri’de altın çıkarıyor, işbirlikçisi Öksüt Madencilik Sanayi. 
Alacer Gold… ABD ve Kanada ortaklığı… Yerli işbirlikçisi ise, Çalık Holding’e ait Lidya Mining Şirketi. Sanıyorum Çalık Holding adını burada da görmek kimseyi şaşırtmıyor. Firma, Erzincan, Tunceli ve Afyon’da da altın madenlerine sahip.
Teck Cominco… Bu da Kanadalı bir firma. Balıkesir’de İvrindi, Havran, Balya, Çanakkale Ezine ve Artvin Cerrahtepe’de altın çıkarıyor.
Sadece Kanadalı firmalar delmiyor Anadolu toprağını, ülkede altın çıkarmanın neredeyse bedava olduğunu gören, küreğini kazmasını kapıp gelmiş. Cayman Adaları’ndan, İngiltere’den, ABD’den ve Barbados, Saint Vincent, Guernsey, Virgin Adaları gibi offshore cennetlerinden firmalar, babalarının malı gibi yiyor Anadolu’nun nimetlerini. 
*****
Peki bize ne kalıyor? Öncelikle çıkarılan altın madeninin yaklaşık yüzde 5-10 kadarı. Hatta yapılan “yabancı firmaların borçlarının bir kalemde silinmesi” gibi uygulamaları da hesaba katarsak, çok daha azıdır bize kalan. 
Başka? 
Çevresel felaketler… Siyanürün ve diğer ağır metallerin toprakta ve yeraltı sularında yarattığı kirlilik, toprak kaymaları, atık sızıntıları… 
Hatırlayalım… Yine Kanada merkezli SSR Madencilik’in ortak olduğu Anagold Madencilik, Erzincan İliç’te altın çıkarıyor. Şubat 2024’te madende dev bir toprak kayması olmuş, 9 işçi canlı canlı toprağa gömülmüştü. Ondan 2 yıl önce de, bir siyanür boru bağlantısı kopmuş, çevreye ciddi miktarda siyanürlü su sızmıştı. Sadece 16 milyon lira ceza ödeyerek sorumluluktan kurtulmuştu firma. Bu, altın madenciliğinin yarattığı sonuçlara küçük bir örnek sadece… 
*****
Başka ne bırakıyor bize altın madeni çıkaran yabancı firmalar?
Yüzbinlerce, hatta milyonlarca ağacımızı kesiyor, ülkenin ikliminin, su kaynaklarının ve yaban hayatının zarar görmesine neden oluyorlar. 
Kanser, sinir sistemi hastalıkları, gelişim bozuklukları gibi sayısız sağlık sorunu bırakıyorlar aldıkları altına karşılık. Çünkü madencilikte kullanılan başta siyanür olmak üzere birçok zehirli metal, hem doğamızı, hem insanımızı yok ediyor. 
En önemlileri sonuçlardan biri de, Türkiye’nin iklim krizinden ötürü hızla kuraklaştığı bir dönemde, altın madenlerinin su kaynaklarımızı tüketmesi…. Bir altın madeninde yalnızca bir gram altın elde etmek için yaklaşık 3 ton su harcanıyor. Bugün Konya Ovası’nda obrukların oluşması, Büyük Menderes’in debisinin kritik seviyelere düşmesi, Tuz Gölü’nün neredeyse yok olması hep bu zincirin parçaları.
Altının gramı için milyonlarca litre su, binlerce ağacın gölgesi ve nice can toprağa gömülüyorsa, büyük suç işleniyor demektir. Bugün bu suçlara göz yumanlar, yarın halkın ve doğanın önünde hesap verecek. O gün geldiğinde hiç kimse “Ben bilmiyordum” diyemeyecek.