Kiraz (Prunus avium), gülgiller (Rosaceae) familyasından Anadolu'da doğal olarak bulunan bir meyve ağacıdır. Yunan mitolojisinde karşılığı doğum ve yenilenme, Çin'de ise ölümsüzlüktür. Giresun ilimiz ismini kiraz meyvesinden almıştır. Kerasus kiraz meyvesinin Roma dönemindeki adıdır.
Su oranı yüksek bir meyvedir. Kiraz meyvesinin 100 gramının yaklaşık 83 gramı sudan oluşmaktadır. Meyvesi taze olarak yenir. Hoşaf, reçel ve konservesi yapılır. Ayrıca Giresun ilinde 'kiraz tuzlusu kavurma' adıyla yemeği yapılmaktadır.
Dengeli ve sağlıklı bir şekilde tüketildiği zaman kirazın herhangi bir zararı bulunmaz. Fakat aşırı tüketildiğinde belli başlı bazı problemler ile karşı karşıya kalmak mümkün. Özellikle mide rahatsızlığı yaşanabilir. İshal ve mide ekşimesi gibi problemlerde yine aşırı tüketim ile gelen sık sorunlardan biridir. Alerjik reaksiyonlara da sebep olabileceği unutulmamalıdır. Çok fazla kiraz tüketildiği zaman karın ağrısı söz konusu olursa, bir doktora başvurmak gerekir.
Peki yararları
- Kanseri önleyici etki gösteriyor: En yüksek antioksidan kapasiteye sahip meyvelerden birisi olan kiraz, bu özelliği sayesinde metabolizma sonucu oluşan ve hücre üzerinde zararlı etkileri bulunan serbest radikalleri ve hücre üzerindeki stresi azaltarak kanseri önleyici etki göstermektedir.
- İnme riskine karşı koruyor: Kan basıncında azalma, kalp damar hastalığı ve inme riskine karşı koruyucu olma özelliği taşımaktadır. Özellikle yaz aylarında sıcaklık artışıyla beraber sorun yaşayan tansiyon hastalarının günlük beslenmesinde kiraza yer vermesi gerekmektedir.
- Cilt sağlığına faydalı: C vitamini, A vitamini ve polifenolleri bir arada bulundurması sayesinde cilt dokusu için de olumlu etkiler sağlamaktadır. Böylelikle yaz boyu güneş ışınlarına maruziyetin artmasıyla bozulabilen cilt sağlığını korumaya da yardımcı olur.
- Kiraz sapı ödem şikayetini azaltıyor: Kiraz sapının kaynatılarak suyunun içilmesi uzun yıllardır kabızlık ve ödem şikayetinin çözümü için kullanılan bir yöntemdir. Kiraz ve kiraz sapı suyu bağırsak hareketlerini artırıcı ve vücuttan su atımını uyarıcı etki gösterebilmektedir. Ancak yaz aylarında bu uygulamanın çok sık yapılması, zaten artan sıvı ihtiyacına karşı vücudu daha da susuz bırakabilmektedir. Artmış olan dışkılama da bağırsak yüzeyine hasar verebilmektedir. Kiraz sapını kaynatarak suyunu tüketmek yerine kirazı bütünüyle beslenmeye dahil etmek daha sağlıklıdır.
- Tokluk hissi verip, tatlı isteğini bastırıyor: Kiraz, kilo vermek isteyen kişiler için anahtar role sahiptir. Bu meyvenin yüksek besin değeri, vücut ağırlığı kontrolü için en önemli üç bileşen olan bağırsak sağlığı, egzersiz ve uyku kalitesinde de önem taşımaktadır. Yetişkin bir bireyin bağırsak sağlığı için günde 30-35 gram lif tüketmesi gerekirken, günde iki su bardağı dolusu kiraz tüketmek bu ihtiyacın yaklaşık yüzde 15’ini karşılamaktadır. Ayrıca kompleks karbonhidrat içermesi sebebiyle kiraz tokluk hissini uzatıp, tatlı isteğini de bastırır. Potasyum ve magnezyum içeriği sayesinde de egzersiz sonrası oluşan kas ağrılarını azaltan kiraz, melatonin içeriği sayesinde uykusuzluk problemine de iyi gelmektedir.
- Kabızlık problemine çözüm olabilir: Yetişkin bireyler için günlük enerji ihtiyacına göre meyve tüketim miktarı üç porsiyon olmaktadır. Bir su bardağı dolusu kiraz (yaklaşık 10-12 adet) bir porsiyon meyveye karşılık gelirken, kabızlık problemi yaşayanlar gün içerisindeki tüm meyve tüketimini kiraz olarak tercih edebilmektedir. Ancak diyetlerine çeşitlilik katmak için diğer meyvelere de yer vermek isteyenler kirazı 1-2 porsiyon ile sınırlandırabilir.