Geçtiğimiz günlerde bir televizyon programına konuk olan profesör; önce, dünyaca ünlü gezginimiz Evliya Çelebi'nin söylediklerinin yarısının gerçek olmadığını söyledi. Halbuki Evliya Çelebi'nin eseri, bugün bilim adamları tarafından en temel kaynaklardan birisi kabul ediliyor. Verdiği her bilginin doğru olduğu biliniyor.
Sonra ise bayrağımız hakkında bazı açıklamalarda bulundu. Hukukçuluğu bırakıp tarihçiliğe kalkışan bu profesörün ne söylediğini anlamak ise mümkün değildi. Bende oturdum bu konu hakkında araştırmalar yaptım.
‘KÜN-AY’
İstanbul Valiliği'nin Gülhane Parkı'na bakan ana kapısının (Bab-ı Ali) kaşına bir bakın. Orada, sağ ve sol kaşlarda, birbirinin aynısı iki sembol bulunmaktadır. Bu semboller; bir hilal ile onun içinde bulunan dallı bir yuvarlaktan oluşmaktadır. Bunlar Ay ile Güneştir.
Türk tarihinde buna "Kün-Ay" denilmiştir. Bunlar; en eski Türk devletlerinden Osmanlıların sonuna kadar kullanılan "Devlet Arması"dır. Kün-Ay piktogramı ile ilgili olarak ünlü tarihçi Prof. Emel Esin; çok ayrıntılı ve orijinal bilgiler vermektedir.
EVREN ALGISI
Kün, yani Gün; hem Güneş'i hem de onunla özdeş sayılan Kün Tengri'yi temsil ediyor. Bu, yuvarlak, çok dallı bir sembol olarak çiziliyor. Dallar, ok biçiminde gösteriliyor. Rengi de kızıl. Yön olarak güneyi ve sıcaklığı işaret ediyor. Hakanların (padişahların) simgesi.
Ay ise; bildiğimiz hilal biçiminde gösterildiği gibi, kimi zaman soğuk/beyaz yuvarlak olarak da çiziliyor. Yön olarak kuzeyi ve soğukluğu, makam olarak da yönetimde pay sahibi olan kadını (hakanın eşini) gösteriyor.
İnanç olarak; Kün Tengri (Tanrı) yeryüzü, gök ve gökyüzünü anlatıyor. İslam öncesindeki Gök Tanrı, bu sembolle anlatılıyordu. Ay ise yeraltını temsil ediyor. Ay ve Gün; ikisi birden bütün evrenin sembolü oluyor. Böylece; Kün-Ay sembolü; onu kullanan Türk kağanlarının dünya egemenliğini de göstermiş oluyor.
Kün-Ay, Doğu Türkistan'dan, Orta Asya'ya; oradan da Anadolu'ya kadar Türklerin devlet arması olarak taşınıyor. Prof. Esin, bütün bu süreci bölge bölge özetliyor. Güneş ışıklarına benzetilerek, ok ve mızrak Güneş sembolü olarak; yay ise Ay sembolü olarak çizimlerde yer alıyor.
Güneş'in zamanla yonca biçiminde çizildiği görülüyor. Ay ise gül biçiminde (lotus) gösteriliyor. Bu semboller, Anadolu'da Selçuklulardan Osmanlılara aktarılıyor.
Prof. Halil İnalcık, Devlet-Aliyye'de (İş bankası Yayınları; 2. Cilt, s. 155) "eşya ve binalarda görülen Güneş ve Ay motifini" Osmanlı hükümdarlık sembollerinden saymaktadır.
Üç bin yıllık bilinen geçmişi tespit edilen Gün-Ay sembolü; bugün Türkiye Cumhuriyeti'nin bayrağında da yaşatılmaktadır. Hilal olduğu gibi kullanılırken; Gün/Güneş sembolü daha da sadeleştirilerek yıldız biçimine getirilmiştir.
Türklerdeki yıldızın kaynağı Güneş'tir. Başlangıçta çok dallı yıldız biçiminde çizilen Güneş, zamanla altı dallı yıldız biçimine gelmiştir. 6 dallı yıldıza, Davut Yıldızı denilmesi ve Yahudilere ait gösterilmesi yanıltıcıdır. Türkler; beş dallı yıldızdan önce bunu kullanmışlardır. Türkiye'nin her yerinde altı dallı yıldızı görmek mümkündür. Anadolu'da ilk kurulan Türk devletlerinden Danişmentlilerin başkenti Niksar'da, Danişment Gazi mezarlığında bol bol Güneş sembolü ve altı dallı yıldız çizimleri bulunuyordu. Bunları Yahudi işi sanan bazı kişiler, mezar taşlarını yok etmişler.
YAVUZ'UN SANCAĞINDA
Tapınakların ve evlerin çatısına bile Kün-Ay yerleştiren Türkler; paralarında da sembol olarak Kün-Ay kullanmışlardır. Müzelerde Kün-Ay'lı pek çok para bulunmaktadır. Yavuz Sultan Selim'in sancağında ve sikkesinde 3 bin yıllık bu sembol yer almaktadır. Bu çizimler; Milat'ın hemen sonrasındaki Kuşan Türklerinin paralarında görülen Kün- Ay'ın hemen hemen aynısıdır.
Padişah 3. Selim, Yeni Çeri Ordusu'nu kaldırma çalışmaları içerisinde, Nizam-ı Cedid ordusunu da oluşturdu. Bu ordunun kullandığı mavi cepkenin üstünde "Ay'ı sembol eden, gül ile güneş" armaları vardı.
Divan şiirinde de Kün-Ay kavramının bol örneklerini bulmaktayız.
‘Muhteşem’ Süleyman, kızına Mihrümah (Mihr/Güneş; mah/Ay)adını verirken, bunun "Gün ve Ay" anlamına geldiğini çok iyi biliyordu ve eski kutsallara bağlanıyordu.
TOPKAPI SARAYI
Kün-Ay sembolünün, Osmanlı hükümdarlık arması olduğunun en açık kanıtlarından birisi de bu sembolün hem birleşik olarak hem de ayrı olarak Topkapı Sarayı içinde bol bol kullanılmış olmasıdır.
Bilindiği gibi ‘Sultan’ın (padişah) özel avlusu sayılan 3. Avlu'ya Babüssaade Kapısı'ndan girilir. İşte bu saltanat kapısının üstünde, arma olarak altın bir "Gün-Ay" bulunmaktadır. Osmanlı sarayında bu arma, pek çok eşyada karşımıza çıkar. Öyle ki Sakal-ı Şerif'in tepeliğinde bile Ay formu vardır. Aynı şeyi 3. Ahmet Çeşmesi'nin tepeliğinde de görebilirsiniz. Köşklerin kapılarında da güneş biçimli süslemeler çok bol kullanılmıştır. Sık kullanılan süsleme motiflerinden birisi de yıldızdır.
Kün-Ay piktogramı, değişik biçimlerde ve yakın zamanlara kadar padişah elbiselerine de işlenmiştir. 19. Yüzyıl'dan başlayarak resimleri yapılan Osmanlı padişahlarının boynunda devlet arması olarak "Kün-Ay" armasının bulunduğu çok açık biçimde görülmektedir.
Güneş'in sembolü olan yonca biçimi, Topkapı Sarayı da dahil olmak üzere pek çok yerde binaların kaşında veya kapısında süsleme olarak karşımıza çıkıyor.
***
İslam öncesi Türk dünyasının derinlerine kök salan Kün-Ay inancı; İslam çemberine geçildikten sonra da yaşatıldı. Örneğin; Türk gelenek ve kültürünü kuvvetle yaşatan Türk Alevileri; Kün-Ay inancını; Muhammet-Ali birlikteliği haline dönüştürerek sürdürdüler. "Ay, Ali, Gün Muhammet" dediler.
Gün-Ay; bugün dünyanın en güzel bayrağı olarak dalgalanıyor ve sonsuza dek de dalgalanmaya devam edecek.
Cumhurbaşkanlığı forsu 16 yıldızdan oluşur ve her bir yıldız şanlı Türk tarihinde kurulmuş olan devletleri temsil eder.
Büyük Hun İmparatorluğu (M.Ö. 204-M.S. 216)
Batı Hun İmparatorluğu (M.S. 48-216)
Avrupa Hun İmparatorluğu (M.S. 375-469)
Ak Hun İmparatorluğu (M.S. 420-552)
Göktürk İmparatorluğu (M.S. 552-745)
Avar İmparatorluğu (M.S. 565-835)
Hazar İmparatorluğu (M.S. 651-983)
Uygur Devleti (M.S. 745-1368)
Karahanlılar (M.S. 940-1040)
Gazneliler (M.S. 962-1183)
Büyük Selçuklu İmparatorluğu M.S. 1040-1157
Harzemşahlar (M.S. 1097-1231)
Altınordu Devleti (M.S. 1236-1502)
Büyük Timur İmparatorluğu (M.S. 1368-1501)
Babür İmparatorluğu (M.S. 1526-1858)
Osmanlı İmparatorluğu (M.S. 1299-1922)
Yorumlar
Kalan Karakter: