Türkiye’nin emeklilik sisteminde büyük değişimlere sahne olan son yıllarında, milyonlarca çalışanın gözü bu kez kademeli erken emeklilik düzenlemesine çevrildi. Özellikle 1999 ile 2008 yılları arasında sigorta girişi olan SSK ve Bağ-Kur’lu vatandaşlar, EYT mağdurları olarak seslerini duyurmaya çalışıyor. Bu kapsamda kademeli emeklilik düzenlemesi ile ilgili gelişmeler yakından takip edilirken, CHP'nin Meclis’e sunduğu yeni yasa teklifi ve AK Parti ile hükümet kanadından gelen açıklamalar, beklentileri artırdı. Peki, kademeli emeklilik nedir, kimleri kapsıyor, yasa ne zaman çıkacak? İşte detaylar...

Kademeli Emeklilik Nedir?

Kademeli emeklilik, sigortalı çalışanların belirli yaş ve prim günü şartlarını kademeli olarak yerine getirmesiyle erken emekli olabilmesini öngören bir sistemdir. Bu sistemde, ilk sigorta giriş tarihine göre yaş ve prim gün şartı daha esnek şekilde düzenlenir. Özellikle 1999-2008 yılları arasında sigorta girişi olan vatandaşlar için büyük bir önem taşır.

Meclis'e Sunulan Yasa Teklifi Ne İçeriyor?

CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay tarafından hazırlanan yasa teklifinde şu başlıca maddeler yer aldı:

• 08.09.1999 ile 16.04.2008 tarihleri arasında sigorta girişi olan vatandaşlar için kademeli emeklilik hakkı tanınması,

• Esnaf ve memurlar için prim ödeme gün sayısının 9000'den 7200'e düşürülmesi,

• 1 Mayıs 2008 sonrası memurlar ve Bağ-Kur’lular için belirlenen 9000 prim günü şartının adaletsizlik oluşturduğu gerekçesiyle bu konuda düzenleme yapılması.

Bu teklif, özellikle EYT’den yararlanamayan ancak yıllardır prim ödeyen milyonlarca çalışan tarafından heyecanla karşılandı.

Uzman Görüşü: Kademeli Emeklilik Eninde Sonunda Olacak!

Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, TGRT Haber ekranlarında yaptığı açıklamada, "Kademeli emeklilik eninde sonunda yapılacak bir düzenlemedir. Çünkü EYT düzenlemesi sosyal güvenlik sisteminde bir kopuşa neden oldu. Arada 1 günle 17 yıl fark olması kabul edilemez," dedi. Karakaş, bu düzenlemenin 2027 yılına kadar yürürlüğe girmesini beklediğini ifade etti.

Neden İhtiyaç Duyuluyor?

EYT düzenlemesi ile 1999 öncesi sigorta girişi olan 2 milyona yakın kişi emekli edildi. Ancak 9 Eylül 1999 sonrası işe başlayanlar bu düzenlemeden yararlanamadı ve ciddi bir mağduriyet doğdu. Aralarında 23 yıldır çalışan, 9000 güne yaklaşan prim ödemesi yapanlar bulunmasına rağmen, yaş şartı nedeniyle emekli olamıyorlar. Bu kişiler, “1 güne 17 yıl fark olmaz!” diyerek kademeli emeklilik çağrısında bulunuyor.

Hükümetten Açıklamalar

AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Prim miktarını, yaşı ve ödenen süreyi esas alan daha adil ve sürdürülebilir bir emeklilik sistemine ihtiyaç var. Şu an ellerinde somut bir yasa metni olmadığını ancak ilerleyen zamanlarda bu konunun daha geniş kapsamlı ele alınacağını” belirtti.

Öte yandan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ise şu an için "sosyal güvenlikle ilgili bir çalışma olmadığını" vurguladı. Bu açıklama kademeli emeklilik bekleyen vatandaşlarda hayal kırıklığı yaratsa da, CHP'nin sunduğu teklif konuyu tekrar gündeme taşıdı.

Emeklilik Sisteminde Avrupa ve Türkiye Farkı

Avrupa ülkelerinde ortalama emeklilik yaşı 65-67, Türkiye'de ise hala 40’lı-50’li yaşlarda emeklilik söz konusu. Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla hükümet, yaş ve prim esaslı bir denge arayışında. Ancak sistemin adaletli işlemesi için kademeli emeklilik gibi geçiş çözümlerinin uygulanması bekleniyor.

Kademeli Emeklilik Çıkacak mı?

Şu an için yasa teklifi Meclis’e sunulmuş durumda ancak AK Parti’nin ve Çalışma Bakanlığı’nın gündeminde resmi bir düzenleme bulunmuyor. Bununla birlikte, kamuoyu baskısı, mağduriyetin büyüklüğü ve sosyal medya kampanyaları, bu düzenlemenin 2025-2027 döneminde ele alınabileceğine işaret ediyor.

2000 Yılı ve Sonrası SGK'lılar İçin Kademeli Emeklilik Yaş Şartı Teklifi

Yeni Kademeli Emeklilik Tablosu

CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, memur ve esnafın emeklilik için gerekli prim gün sayısının 9000’den 7200’e düşürülmesi hakkında sunduğu kanun teklifi ve detayları..

Teklifin maddeleri ise şöyle:

“Madde 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 27’inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Malûllük aylığının hesaplanması, başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanması

Madde 27- Malûllük aylığı; prim gün sayısı 7200 günden az olan sigortalılar için 7200 gün üzerinden, 7200 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılır. Malûllük aylığı, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar ile (c) bendi kapsamında sigortalı iken görevinden ayrılmış ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların; a) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini, b) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini, c) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanların ise, malûliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi, takip eden ay başından itibaren başlar. Malûllük aylığı almakta iken bu Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların malûllük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve bu Kanuna tabi olarak çalıştıkları süre zarfında 80’inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malûllük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışıyorsa görevinden ayrıldığı tarihi, diğerlerine ise istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malûllük aylığı hesaplanarak bağlanır.

Bu durumdakilerden ilk bağlanan malûllük aylığına esas prim ödeme gün sayısı; a) 7200 günün üzerinde olanların aylıkları 30 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanarak hesaplanır. b) 7200 günden az olanların aylıkları ise, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan artışlar uygulanmak suretiyle aylığın başlangıç tarihi itibariyle hesaplanan tutarının emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı toplamının emeklilik öncesi prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur. Emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylık, emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı toplamı ve emeklilik sonrası çalışmaya ait prime esas kazançları üzerinden bu maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan aylığın emeklilik sonrası prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır. Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan artışlar uygulanmak suretiyle bulunan tutarın altında olamaz."

Madde 2- 5510 sayılı Kanunun 28’inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 7200 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.”

Madde 3- 5510 sayılı Kanunun geçici 9’uncu maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

"8/9/1999 ilâ 30/4/2008 tarihlerinde; 17.07.1964 tarihli 506 sayılı Kanun, 02.09.1971 tarihli 1479 sayılı Kanun ve 17.10.1983 tarihli 2925 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak ilk defa sigortalı olup bu Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasına göre sigortalı sayılanlara yaşlılık veya emekli aylığı bağlanması için bu maddenin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarının sigortalının lehine olan hükümleri hariç, yaş ve emeklilik prim gün sayısı şartları aşağıdaki şekilde uygulanır:

1-a) 8/9/1999 ilâ 31/12/2000 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 49 yaş, erkek için 51 yaş ve her ikisi için 6525 prim günü, b) 1/1/2000 ilâ 31/12/2000 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 50 yaş, erkek için 52 yaş ve her ikisi için 6600 prim günü, c) 1/1/2001 ilâ 31/12/2001 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 51 yaş, erkek için 53 yaş ve her ikisi için 6675 prim günü, d) 1/1/2002 ilâ 31/12/2002 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 52 yaş, erkek için 54 yaş ve her ikisi için 6750 prim günü, e) 1/1/2003 ilâ 31/12/2003 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 53 yaş, erkek için 55 yaş ve her ikisi için 6825 prim günü, f) 1/1/2004 ilâ 31/12/2004 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 54 yaş, erkek için 56 yaş ve her ikisi için 6900 prim günü, g) 1/1/2005 ilâ 31/12/2005 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 55 yaş, erkek için 57 yaş ve her ikisi için 6975 prim günü, h) 1/1/2006 ilâ 31/12/2006 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 56 yaş, erkek için 58 yaş ve her ikisi için 7050 prim günü, ı) 1/1/2007 ilâ 31/12/2007 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 57 yaş, erkek için 59 yaş ve her ikisi için 7125 prim günü, i) 1/1/2008 ilâ 30/4/2008 tarihlerinde ilk defa sigortalı olan kadın için 58 yaş, erkek için 60 yaş ve her ikisi için 7200 prim günü."

Madde 4- 08/06/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Geçici madde 227- Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte; 1a) "8/9/1999 ilâ 31/12/2000 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 49 yaş, erkek için 51 yaşını,b) 1/1/2000 ilâ 31/12/2000 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 50 yaş, erkek için 52 yaşını,c) 1/1/2001 ilâ 31/12/2001 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 51 yaş, erkek için 53 yaşını,d) 1/1/2002 ilâ 31/12/2002 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 52 yaş, erkek için 54 yaşını,e) 1/1/2003 ilâ 31/12/2003 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 53 yaş, erkek için 55 yaşını,f) 1/1/2004 ilâ 31/12/2004 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 54 yaş, erkek için 56 yaşını,g) 1/1/2005 ilâ 31/12/2005 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 55 yaş, erkek için 57 yaşını,h) 1/1/2006 ilâ 31/12/2006 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 56 yaş, erkek için 58 yaşını,ı) 1/1/2007 ilâ 31/12/2007 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 57 yaş, erkek için 59 yaşını,i) 1/1/2008 ilâ 30/4/2008 tarihlerinde ilk defa iştirakçi olan kadın için 58 yaş, erkek için 60 yaşını" doldurmaları ve 20 fiili hizmet süresini tamamlamaları halinde istekleri üzerine emekli aylığı bağlanır.”

Gözler Meclis’te, Umutlar Yüksek!

Her gün binlerce kişi “Kademeli emeklilik ne zaman çıkacak?” sorusunun yanıtını ararken, Meclis’teki yeni yasa teklifinin kabul edilip edilmeyeceği, hükümetin konuya nasıl yaklaşacağı büyük önem taşıyor. EYT’den yararlanamayan ama yıllardır çalışan ve prim ödeyen milyonlarca vatandaş, adil bir sistem için sabırsızlıkla bekliyor.