İnsan, bir işin sonucunun iyi mi, kötü mü olacağını önceden bilemez. Kendisine ne zaman hangi kapıların açılacağını kestiremez. Kimi zaman, hoşlanmadığımız bir şey bizim için hayırlı olabilir. Hayır zannettiği çok şey şerle, şer zannettiği çok şey de hayırla neticelenebilir.
Bazen gidişatı hiç istediğimiz gibi olmayan olayların birden bire lehimize döndüğü olur. Bazen de her şey yolunda iken her şeyin tepetaklak olduğu… Her şey insan içindir. Bize düşen içinde bulunduğumuz durumda elimizden geleni hakkı ile yapmaktır. Ötesinde ise kaderin rolünün yadsınmayacağı bir gerçektir. Şairin dediği gibi; ‘’Takdir-i ezele teslimiz ama gayrete de aşığız..”
Erzurumlu İbrahim Hakkı Marifetname adlı eserinin içinde yer alan Tefvizname’de bizlere tam da bunu anlatmaya çalışmaktadır.
TEFVİZNAME
(Tefviz: Birisine bırakma, işini Allah'a(c.c.) havale etme,-Name: Konuyla alakalı olan)Çeşitli kaynaklarca farklı kıta sayılarında olduğu rivayet edilen bu eser temelinde tevekkülün, teslimiyetin ve kalpten rıza göstermenin önemine değinmektedir.Her şeyin Allah’ın takdiri ile olduğuna inanmak, işlerini Allahüteâlâya havale etmek, Onu kendine vekil yapmak, Ona tevekkül edip güvenmek, Ondan gelene güzelce sabretmek zor ancak kıymetlidir. Tevekkülün zirvesine çıkan İbrahim aleyhisselam, ateşe atılırken bile tevekkülünü bozmayarak bu konuda en büyük örneklerden biri haline gelmiştir. Son mısralarda, Allahüteâlânın, her şeyi güzel yarattığı, akrep, yılan, fare gibi zararlı hayvanları yaratmasında, birçok hikmet bulunduğu, yerde ve göklerde faydasız hiç bir şey yaratmadığı, üç defa yemin edilerek kesin bir şekilde bildirilmektedir.
………..YUKARIDAKİ HABERİN İÇİNE ŞİİRİ KUTU ŞEKLİNDE GÖMELİM……….
Tefviznâme
Hak şerleri hayr eyler
Zannetme ki gayr eyler
Arif anı seyr eyler
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Hakkın olıcak işler
Boştur gam ü teşvişler
Ol hikmetini işler
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Her kuluna her anda
Gehkahr u geh isyanda
Her anda o bir şa’nda
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Az ye, az uyu az iç
Ten mezbelesinden geç
Dil gülşenine gel göç
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Hiç kimseye hor bakma
İncitme, gönül yıkma
Sen nefsine yan çıkma
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Mümin işi reng olmaz
Âkil huyu ceng olmaz
Arif dili deng olmaz
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Kâh kalbini boş eyler
Kâh hulkunu hoş eyler
Kâh aşkına düş eyler
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Sen adli zulüm sanma
Teslim ol oda yanma
Sabreyle sen, usanma
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler
Dilden gamı dûr eyle
Canınla huzur eyle
Tefvîz-i umur eyle
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Her dilde O’nun adı
Her canda O’nun yâdı
Her kuladır imdadı
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Nâçar kalacak yerde
Nâgâh açılır perde
Derman eder ol derde
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Her sözde nasihat var
Her şeyde ne zînet var
Her işde ganimet var
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Bir işi murad etme
Olduysa inad etme
Haktandır o, reddetme
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Gel hayrete dal, bir yol
Kendin unut O’nu bul
Koy gafleti hazır ol
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Her söyleyeni dinle
Ol söyleyeni anla
Hem eyle kabul canla
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Bil elsine-i halkı
Aklâm-ı Hak, ey Hakkı
Öğren edeb i hulku
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
Erzurumlu İbrahim Hakkı
-----------------
Erzurumlu İbrahim Hakkı
Erzurumlu İbrahim Hakkı Marifetname adlı eseriyle insanlara önce çevrelerindeki eşyayı, daha sonra kendilerini ve en sonunda da Tanrı'yı bildirmeyi amaçlıyordu.
Marifetname'nin yazarı Mutasavvıf âlim.Erzurum'a bağlı Hasankale'de dünyaya gelmiştir.Osman Efendi adlı bir şeyhin oğludur. Babası saygın bir mutasavvıf idi ve İbrahim Hakkı'yı iyi bir eğitimle yetiştirdi. Dokuz yaşındayken babasıyla Siirt'e gitti ve Tillo Köyü'ndeki Kadiri SeyhiIsmailFakirullah'abağlandi. 1735'te Erzurum'a döndü. Üç defa hacca gitti. Arabistan ve Mısır’ı dolaştı. 1752'de İstanbul'da Sultan I.Mahmud Han’ın özel izniyle saray kitaplığıdan yararlandı. Şiirlerini İlahiname adı altında topladı. Ünlü eseri Marifetname'de çağının jeolojiden astronomiye, fizyolojiden psikolojiye kadar pek cok alandaki bilgilerini bir araya getirmeye çalıştı.Hayatı boyunca dinî ve bilimsel konularla ilgilenmiş ve 1780 yılında rahatsızlanarak aynı yılın 22 Hazirangünü vefat etmiştir. Kabri Siirt Tillo'dadır.
Manzum ve düz yazı toplam on beş eser yazmış olan İbrahim Hakkı'nın en önemli eserleri Divan ve Marifetname'dir.
1757'de tamamlanan Marifetname, yalın ve halkın anlayabileceği bir dilde yazılmıştır. Yazarın söylediğine göre, Marifetname 400 kitaptan yararlanılarak yazılmıştır. Bu kitapta ilk defa bir alim tarafından Güneş Sistemi ('hey'et-i cedide') anlatıldı. Tefvizname de aynı eser içerisinde yer almaktadır.
-------------------------
KUTU YAPILACAK…………………
MİNİ SÖZLÜK
Gayr: Başka türlü
Anı: Onu
Gam ü teşvişler: Üzüntü ve vesveseler
Geh: Gerek
Şa’nda: Yeni bir işte
Dil: Gönül
Gülşenine: Gül bahçesine
Reng: Hile
Âkil: Akıllı
Ceng: Çatışma
Dili: Gönlü
Deng: Şaşkın, sersem
Adli: Adaleti
Oda: Ateşe
Dûr: Uzak
Tefvîz-i umûr eyle: İşleri Allah’a havale eyle
Yâdı: Hatırası
Nâçar: Çaresiz
Nâgâh: Ansızın
Elsine-i halk: Halkın dillerini
Aklâm-ı Hak: Hakk’ın kalemleri
Edeb i hulku: Yaradılışın edebini
Yorumlar
Kalan Karakter: