Antalya Ticaret ve Sanayi Odası'nın (ATSO) 1081 esnafla yaptığı ankette 2019 beklentilerinin kötümser çıktığını kaydeden ATSO Başkanı Davut Çetin, “15 milyon turist ağırlayacak bir ilde karamsarlığa ve ümitsizliğe kesinlikle yer olmaması lazım" dedi.
ATSO'nun, Muratpaşa, Kepez ve Konyaaltı ilçelerinde, kent merkezlerinde küçük esnafa yönelik yaptığı anketin sonuçları açıklandı. ATSO Başkanı Davut Çetin, Meclis Başkanı Süleyman Özer ve Başkan Yardımcısı Cihangir Deniz'in katılımıyla Hotel Su'da yapılan toplantıda, 2018 ve 2019 yılı ekonomik derlendirmeleri ve ATSO'nun çalışmaları da anlatıldı.
EKONOMİDE KÜÇÜLME VAR
Ekonomide ciddi küçülme ve dareğalma yaşandığına dikkat çeken Davut Çetin, daha çok ekonomi konuşulması ve üzerine düşülmesi gerektiğini söyledi. Anket sonuçlarına göre bu yıl için çok karamsar olunduğuna dikkat çeken Davut Çetin, “Bu karamsarlığı üzerimizden hep beraber atmamız gerekiyor. Piyasaya, ekonomik verilere baktığımızda çok da karamsar olmamak mümkün değil gibi görünüyor. Maalesef hepimizin 'Yıl daha kötü olacak' demesi, üyelerimizi de ciddi anlamda etkilemiş gibi görünüyor" dedi.
1081 ESNAF KATILDI
ATSO'nun her yıl yaptığı anketin bu yıl yüzde 54'ü ATSO, yüzde 46'sı AESOB üyesi 1081 küçük esnafa yönelik yapıldığını söyleyen Çetin, “Kent merkezinde cadde ticaretinin durumunu, yani küçük esnafın durumunu anlamak için yaptığımız ankette de moral bozukluğu ve karamsarlık görüyoruz. Salı günü küçük bir meclis anketi yaptık, orada da benzer sonuçlar ortaya çıktı. Anketi Muratpaşa, Kepez ve Konyaaltı üç merkez ilçemizde cadde ticareti yoğunluğuna göre yapıyoruz. İşyerlerinin yüzde 61'i Muratpaşa, yüzde 14'ü Konyaaltı, yüzde 25'i Kepez ilçelerinde" dedi.
SATIŞ HACMİ DÜŞTÜ
Katılımcı esnafın yüzde 85'inin 1-4 kişi arasında çalışana sahip olduğu belirtilen ankete katılanların yüzde 58.3'ü bir önceki yıla göre 2018'de satış hacmindeki değişimin yüzde 30'dan fazla, yüzde 10.7'si yüzde 20'den fazla, yüzde 7.5'i ise yüzde 10'dan fazla azaldığı yönünde görüş bildirdi. Yaklaşık yüzde 14'ü ise aynı kaldığını kaydetti. Esnafın yüzde 31'inin turizm sektöründen etkilenmediğini belirttiği ankette, yüzde 79.2'si çalışan sayısının 2017 ile aynı kaldığı, yaklaşık yüzde 19'u da düşüş yaşandığını belirtti.
ESNAFIN YÜZDE 23'Ü
Esnafın yüzde 85.2'sinin kiracı olduğu belirlenen ankette, 2018'de bir önceki yıla göre kredi kullanımında yüzde 23.2 oranında kullanamayacak durumda esnaf olduğu belirlendi. Yüzde 22.8'i kullanmazken, yüzde 28'inin arttığı, yüzde 15'inin de aynı kaldığı yanıtı verildi. Katılımcıların yüzde 52.5'i kredi kullanmakta zorlanmadığını, yüzde 47.4'ü ise zorlandığını açıkladı. SGK ödemelerinde de yüzde 55'i sorun yaşadığı, yüzde 45'i yaşamadığı yanıtı verdi.
FİYATLAR ENFLASYONUN ÜSTÜNDE
Alacak tahsilatında ise yüzde 40.6 kötü, yüzde 12.1 çok kötü, yüzde 34.4 aynı, yüzde 12.6 iyi yanıtları verdi. Esnafın yüzde 47.4'ü, 2017'ye göre 2018'de fiyatlardaki değişimin enflasyonun üstünde arttığını, yüzde 21'i enflasyon oranında, yüzde 31.5'i de enflasyonun altında olduğunu açıkladı. İşyerlerinin girdi maliyetlerindeki değişim sonucu sorusuna ise esnafın yüzde 85.7'si enflasyonun üstünde, yüzde 12.1'i enflasyon oranında kaldığı yanıtını verdi.
ESNAF OLUMSUZ GÖRÜYOR
Anketin 2019 yılına ilişkin beklentiler bölümünde ise yüzde 63.5'i daha olumsuz olacağı, yüzde 20'si aynı kalacağı, yüzde 16 civarında da daha iyi olacağı görüşünü bildirdi. Satışlardan beklentilerde de yüzde 57.4 azalacağı, yüzde 21.8 aynı kalacağı, yüzde 20.7 artacağı yanıtını verdi. Çalışılan iş koluna ilişkin en önemli sorun olarak ise ilk sırada yüzde 27 ile piyasadaki durgunluk ve müşteri yetersizliği çıktı. Sorunlar sırasıyla vergiler, SGK primleri, maliyetler, kira-hava parası maliyetlerinin yüksekliği, finansman, sermaye ve krediye ulaşım şeklinde sıralandı. ATSO Başkanı Çetin, ilk 5 sorunun geçen yılla aynı olduğunu belirterek, “Geçen seneki sorunlarla bu seneki sorunlar aynen devam ediyor. Kayıtdışılık, tahsilat bile arkaya gitmiş" dedi.
EN ÖNEMLİ SORUN İŞSİZLİK
İşyerlerinin destek taleplerinin sıralamasında ise vergiler ve SGK primlerinde indirim, kredi faizlerinin düşürülmesi, kira desteği, krediye ulaşım imkanı, alacak tahsilatını hızlandırıcı tedbirler sıralandı. Katılımcıların yüzde 21.1'i, Türkiye ekonomisinin en önemli sorunu olarak ise işsizliği gösterdi. Ardından ekonomide belirsizlik, faiz oranlarının yüksekliği, siyasi tartışmalar, dış politika sorunları, terör kaynaklı sorunlar, hukuk sistemi, eğitim sistemi, kayıtdışı ekonomi diğer sorunlar olarak sıralandı.
KARAMSARLIK VE ÜMİTSİZLİĞE YER OLMAMALI
Türkiye'de ekonominin en çok kur artışından etkilendiğine işaret eden Davut Çetin, anket bilgileri sonrasında karamsarlığa ve ümitsizliğe kapılmamak gerektiğini vurguladı. Türkiye ekonomisinin dövizdeki iniş-çıkışa çok bağlı olmasından dolayı karamsarlık olduğunu kaydeden Çetin, "Hem de hepimiz aynı şeyi konuştuğumuz için birbirimizden etkilenme var. Bütün piyasa şu anda 31.03'ün arkasına kilitlenmiş durumda, dördüncü aydan sonra ne olacak diye? Ekonomideki bu sorunu, üzerindeki baskıyı bir an evvel kaldırmak lazım. Bununla ilgili de mecburen 31 Mart'ı bekleyeceğiz, ekonomiyi yönetenlerin nasıl hareket edeceği, nasıl çözüm bulacağı çok önemli. Ama bu karamsarlığa tabi hiçbirimizin kapılmaması lazım. Bizim vermemiz gereken mesaj iyimser olmak zorunda. 15 milyon turist ağırlayacak bir ilde karamsarlığa ve ümitsizliğe kesinlikle yer olmaması lazım. Hem turizmi çeşitlendirme hem de kent ticaretiyle ilgili bizim neler yapmamız gerektiğini konuşmamız lazım" diye konuştu.
MERKEZ ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ ATSO'YA GEÇİYOR
TOBB'da imzalanan meslek liseleri protokolu kapsamında Merkez Endüstri Meslek Lisesi'ni devralacaklarını açıklayan Davut Çetin, “Burada hem Milli Eğitim Müdürlüğü hem de ATSO'nun olduğu bir yönetim kuruluyor. Yani istenilen öğretmenlerle, istenilen müfredatla, istenilen bölümlerle bu endüstri meslek lisesinde bölümler açıp, yönetimi bize geçiyor diyebiliriz. Bunlar proje okullar olacak, 81 ilde 81 okul. Bu proje okullarının birkaç senede ne olacağını göreceğiz. Tahmin ediyorum, bir süre sonra bütün endüstri meslek liseleri odalara devredilecektir. Yıllardır hayalimizdi. Özel bir endüstri meslek lisesi açacağımızı söylemiştik, şu an buna gerek kalmadı. Aranan elemanı yetiştirme anlamında hepimiz beraber çalışacağız" diye konuştu.
