Anne sütü, yenidoğan bebeklerde, büyüme ve gelişme için gerekli olan tüm sıvı, enerji ve besin ögelerini içeren, sindirimi kolay, doğal ve mucizevi bir besindir. Anne sütü ve emzirmenin hem bebek, hem de anne için, başta beslenme olmak üzere, sağlık, psikolojik, sosyal ve ekonomik yönden birçok yararı vardır. Yaşamlarının ilk altı ayı sadece bebeklere verilebilecek en ideal besin anne sütüdür.
Anne sütü, sindirimi kolay ve enfeksiyonlardan koruyucu özellikleri olan zengin bir protein içeriğine sahiptir. Anne sütünde protein ve minerallerin inek sütüne göre daha az olması, sindirim ve böbrekler açısından bebeğe aşırı yüklenmesini önler. Anne üstündeki demir, çinko gibi minerallerin emilimi, inek sütüne göre çok daha fazladır. İnek sütündeki demirin % 5-10’u emilirken anne sütünde bu oran % 50-60’tır. İnek sütü ile beslenen bebeklerde diş çürüğü sayısı anne sütü ile beslenenlere göre daha fazladır. Anne sütünün yağ miktarının emzirmenin sonuna doğru artması doygunluk yaratmakta, bebeğin daha fazla besin tüketmesine engel olarak obezite gelişme riskini önlenmektedir. Bu nedenle anne sütü ile beslenenlerde obeziteye yakalanma riski daha düşüktür.
Bebeğinizi doğumdan itibaren 6 aylık olana kadar tek başına anne sütü ile beslenmesi ve sonrasında ise ek besinlerle birlikte olmak şartıyla en az 2 yaşına kadar da anne sütü ile beslenmeye devam ettirilmesi Dünya Sağlık Örgütü tarafından da önerilmektedir. Bebeğin zihinsel, fiziksel ve ruhsal gelişimi için en uygun besindir.
Anne sütü salgılandığı döneme ve bileşimine göre; üçe ayrılmaktadır.
Kolostrum : Doğumdan sonra (postpartum) ilk beş gün boyunca salgılanan süttür. Geçiş Sütü: Kolostrumdan sonra 5-15. günler arasında salgılanan süttür. Mature Süt (Olgun) : On beşinci günden sonra salgılanan süttür.Emzirmenin Bebek İçin Yararları
Her zaman hazır, temiz, uygun ısıdadır, ekonomiktir. Bebeğinizi yeterli ve dengeli besler. Kolay ve hızlı sindirilir. İshal ve kabızlık yapmaz. Allerji yapmaz. Temiz ve mikropsuzdur. Her zaman kullanılmaya hazırdır ve ekonomiktir. Anne-bebek ilişkisini kuvvetlendirir Bebeğin ruhsal, bedensel ve zekâ gelişimine yardımcı olur. Çene ve diş gelişimini iyi yönde etkiler. Bazı kronik hastalıkların oluşma riskini azaltır (şeker hastalığı, obezite, koroner kal hastalığı gibi). Anne sütüyle beslenen bebekler daha az ağlarlar, daha iyi uyurlar. Orta kulak iltihabı riskini azaltır. Büyüme faktörleri, organ ve doku olgunlaşmasını sağlar. Bebeğinizi solunum yolu enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, ileri yaşlarda şeker hastalığına karşı korur. Astım ve hırıltılı solunuma karşı korur.Emzirmenin Anne İçin Yararları
Emzirme, annenin göğüs kanseri, over kanseri, endometrium (rahim) kanseri ve meme kanserine yakalanma riskini azaltır. Emzirme, anneyi ileride ortaya çıkabilecek kemik erimesinden (osteoporozis) korur. Emzirme, uterusun eski haline dönmesine yardımcı olur, anneyi aşırı kan kaybından ve anemiden korur Emzirme kilo vermeyi kolaylaştırır. Sağlıklı ve doğru beslenen anne, emzirme sırasında enerji harcadığından ve süt üretimi için yağ dokusu kullanıldığından daha kolay ağırlık kaybederler. Annelik duygusunun gelişmesine neden olur. Emzirme, anne ile bebek arasındaki bağı güçlendirir. Emzirme annelerin kendilerine olan güvenlerini artırmaktadır.Emzirmede Nelere Dikkat Edilmelidir?
Doğumdan sonraki ilk 1/2 - 1 saatte emzirmeye başlanmalıdır. Emzirmeden önce bebeğe hiçbir içecek verilmemelidir. Bebek her istediğinde emzirilmeli, emzirilen bebeklere yalancı meme verilmemelidir. İlk 6 ayda bebeklere sadece anne sütü verilmelidir. Ek besinlere 3 ay önce, 6 aydan sonra başlanmamalıdır. Annelere emzirme tekniği öğretilmeli. Her emzirmede bebek her iki memede en az 7-10 dk tutulmalı, her emzirmede farklı meme ile başlanmalıdır. Altı ayın üzerindeki tüm bebekler ek besin almalıdır ve 1,5-2 yaşına kadar emzirilebilirler. Süt üretimini arttırmak için, bebekle anne doğumdan sonra aynı odada olmalı ve emzirmeye hemen başlamalıdır. Anne, emzirme dönemine uygun, yeterli ve dengeli beslenmeli, bol sıvı tüketmelidir. Özellikle emziklilik döneminde düşük kalorili bir diyet uygulaması süt yapımını azaltmakta ve sütün besin değerini olumsuz etkilemektedir. Emziklilik döneminde alkol ve sigara kullanılmamalıdır. Annenin dinlenmesi sağlanmalıdır, anneye ruhsal yönden yardımcı olunmalıdır. Anneye özgüven kazandırıcı yakınlık ve ilgi gösterilmeli, kendini rahat ve güvende hissetmesi sağlanmalıdır.Emzirme Döneminde Beslenmede Dikkat Edilecek Noktalar Nelerdir?
Kalsiyumun yeterli alınması, annenin kemik sağlığı için önemlidir. Kalsiyum yönünden zengin olan süt, yoğurt ve peynir tüketimine mutlaka dikkat edilmelidir. Vitaminlerin ve minerallerin zengin kaynakları olan taze meyve ve sebzeleri her öğünde mutlaka düzenli olarak tüketilmelisiniz. Et, tavuk, balık, yumurta, karaciğer, böbrek gibi sakatatlar, ceviz, badem gibi kuruyemişler, üzüm, kayısı, erik, gibi kurutulmuş meyveler, kuru fasulye, nohut, gibi kuru baklagiller, pekmez ve yeşil yapraklı sebzeler demir yönünden zengin yiyeceklerdir. Mutlaka günlük beslenmenizde yer vermelisiniz. D vitamini anne sütünde yeterli değildir. Bebeğe yapılan takviyeye rağmen, güneşli havalarda her gün 15-20 dakika açık havaya çıkarmak, bu vitaminin sentezi için faydalı olur. Günde 2.5-3 litreye yakın sıvı almaya dikkat edin. Su, bitki çayları, meyve suyu, ayran, komposto gibi sıvılar tüketebilirsiniz. Yemeklerinizde kullanılacağınız yağ tüketiminize dikkat etmelisiniz. Kızartma ve kavurma türü besinlerden uzak durulmalı, genellikle pişirme yöntemi olarak haşlama, fırında ya da ızgara yöntemi tercih edilmelidir. Demir yönünden zengin yiyeceklerle birlikte C vitamininden zengin olan domates, biber, maydanoz, portakal, greyfurt, çilek gibi taze sebze ve meyvelerin alınması demir emilimini artırır.