Ömrümüzden bir yılı daha devirdik. Yeni yıl, her zaman olduğu gibi, geçmişin hesaplarının yanına yeninin umutlarının eklenmesiyle geldi. 2019, bütün dünya ve ülkemiz için zor bir yıldı; önümüzdeki yılın daha da zorlayıcı olacağı görülüyor. Bu zorluktan, basın sektörü, ne yazık ki, hakkına düşenden fazlasını aldı. Nereden başlayalım?..
* * * * *
Haydi tutuklu gazetecilerle başlayalım… Rakamlar can yakıcı. Dünyada 250 civarında gazeteci tutuklu; bunun 108’i Türkiye’de! Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) yayınladığı raporunda diyor ki; “Türkiye, dünyanın ne büyük gazeteci hapishanesidir.” Üstelik, üç yıldır bu alanda dünyada lidermişiz, bu yıl galiba liderliği Çin’e kaptırmışız!
Yine CPJ’nin raporuna göre; 2019’da, 100’den fazla haber kanalı, hükümet tarafından kapatılmış. İddialar çok vahim: “Temel gazetecilik faaliyetleri, Türkiye yargı makamları tarafından suç unsuru olarak değerlendirilmektedir. Yargılamalar adil yapılmıyor.”
Gazeteciliğin suç sayılması, can yakıcı…
* * * * *
Gelelim finansal sıkıntılara… Kağıttan mürekkebe bütün basım kalemlerinde maliyet arttı. Ekonomik sıkıntı nedeniyle birçok firma reklam giderlerini kıstı; böylece gazetecilerin reklam gelirleri azaldı. Basın İlan Kurumu tarafından verilen ilan miktarı azaldı, daha da azalacak. Bunun sonucunda, onlarca gazete kapandı, yüzlerce gazeteci işsiz kaldı.
Gelir azalınca, personel sayısı azaldı; yeterince nitelikli gazeteci çalıştıramayınca, haber kalitesi düştü, özgün içerik iletilemez duruma gelindi.
* * * * *
Sıkıntılar hükümete çeşitli yollarla iletiliyor; onlar da destek yerine, “dijitale dönüşün” diyerek akıl veriyorlar. Doğru, internet kullanımı Türkiye’de giderek yaygınlaşıyor. İnternet haberciliği, daha hızlı olması ve daha çok fotoğraf ve videoyla haberi zenginleştirebilmesi gibi avantajlara sahip. Gelecekte basılı gazetelerin ortadan kalkacağı da doğru. Ancak bugün, gazetelere, özellikle yerel gazetelere ihtiyaç sürüyor. Türkiye’de milyonlarca yetişkin internet kullanmıyor; haberleri, televizyon ve gazeteler aracılığıyla alıyor. Televizyonların onlarca yandaş kanal tarafından işgal edildiği düşünülünce, doğru ve tarafsız haber için, elde sadece basılı gazeteler kalıyor. Ayrıca, dijital medya, sadece özel reklamlarla ayakta durabiliyor, kamu ilanları için yasal bir düzenleme henüz yapılmadı. Bu durumda, yine kriz koşullarında, sadece özel reklamlarla ayakta durmanın zorluğu ortadadır. Özellikle yerel basın için…
* * * * *
2020 yerel basın için nasıl bir yıl mı olacak? Bu hem biz gazetecilerin, daha özgün içeriklerle okuyucuya ulaşabilmemize; hem okuyucunun desteğine bağlı. Haydi hep birlikte yeni yılı eskisinden güzel kılalım o zaman…