Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Eylül ayı olağan toplantısı ATSO Meclis Salonu’nda gerçekleşti. Meclis toplantısında konuşan Başkan Yusuf Hacısüleymanoğlu, Antalya’nın vergide tahsilat/tahakkuk oranının geçen yıla oranla yüzde 74,3’a gerilediğini söyledi.
Merkezi yönetimin topladığı vergi gelirleri geçen yılın ilk 8 ayına göre yüzde 76 yükselerek 4,4 trilyon liraya ulaştığını açıklayan Başkan Hacısüleyman: “Gelir ve kurumlar vergisi yani doğrudan vergiler, toplam vergi gelirlerinin yüzde 31,2’sini oluşturuyor. Dolaylı vergiler dediğimiz diğer kalemlerin payı ise yüzde 68,2. Kaynağı servet gelir olan vergilere dolaysız; kaynağı harcama olan vergilere ise dolaylı vergiler deniyor. Yani gelir vergisi kurumlar vergisi, emlak vergisi, değerli konut vergisi ve MTV dolaysız vergileri oluştururken, KDV, ÖTV, BSMV ( BANKA SİGORTA MUAMELE VERGİSİ ), gümrük vergisi ve harçlar dolaylı vergileri oluşturuyor. Sürekli olarak deniyor ki “Bizde dolaylı vergilerin payı çok yüksek”. Bu çok doğru. Toplam vergi gelirlerinin üçte ikisini dolaylı vergiler, üçte birini dolaysız vergiler oluşturuyor. OECD (Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü) ülkelerinde durum bunun tam tersi. Dolaylı vergilerin payı yüzde 40-45 civarında iken dolaysız vergilerin pay yüzde 55-60 arasında. Bizim de devlet olarak vergilerimizin daha büyük kısmının harcamalardan değil, gelir ve servet üzerinden alınması gerekiyor. Mevcut durumun devam etmesi, gelir dağılımının daha da bozulması anlamına geliyor” dedi.
VERGİDE ADALETSİZLİK
En yüksek vergi geliri artışı % 184 ile banka ve sigorta muameleleri vergisinde ve % 120 ile gelir vergisinde olurken, en düşük artış ise yüzde 5,7 ile kurumlar vergisi gelirlerinde yaşandığını belirten Hacısüleyman: “Kurumlar vergisi tahsilatındaki artış öyle düşük ki; geçen yılın 8 ayında kurumlar vergisinin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 18,2 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 11,3’e inmiş. Tabii bu da dolaylı vergilerin artmasına, verginin gelir ve servetten değil, harcamalardan alınmasına ve vergide adaletsizliğe neden oluyor. İşte bu noktada, hep dile getirildiği gibi, yapısal reformlar devreye giriyor. Öncelikli olarak kayıt dışılığın azaltılması ve önlenmesi, ardından ise doğrudan vergilerin artırılmasına yönelik çalışmalara ihtiyaç var” dedi.
ANTALYANIN VERGİ DURUMU
2023 sonu itibarı ile tüm vergi kalemlerinin toplamı bazında Antalya’nın tahakkuk etmiş vergisi 97,9 milyar TL olduğunu belirten Hacısüleyman: “Bunun 81,7 milyar TL’si yani yüzde 83,4’ü tahsil edilmiş. Tahsil edilen bu vergi Türkiye’nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 1,6 ve bu açıdan ülke genelinde 7. Sıradayız. 2024’ün ilk 8 ayında Antalya’nın tahakkuk etmiş vergisi 81,4 milyar TL. Bunun 60,4 milyar TL’si tahsil edilmiş. Yani tahsilat/tahakkuk oranı yüzde 74,3’a gerilemiş. Türkiye’nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 1,4 ve bu oranla ülke genelinde 8” olduğunu söyledi.
MESEM’İ GÜÇLENDİRMELİYİZ
Eğitim-öğretim yılı açılarak 74 bin okulda öğrenim gören 20 milyon öğrenci ve 1,2 milyon öğretmene sağlıklı bir eğitim dönemi dileyen Başkan Hacısüleyman: “Milli Eğitim Bakanlığı "Herkesin bir mesleği olmalı" felsefesi kapsamında mesleki ve teknik eğitimi güçlendirecek, üretim sektörüne nitelikli eleman teminini mümkün kılacak bir dizi yeni uygulama hayata geçirileceğini duyurdu. Bunların başında da ortaokulların 7 ve 8. sınıflarında zanaat atölyeleri oluşturulmasının ardından bu yıldan itibaren mesleki ve teknik Anadolu liselerinin bünyelerinde meslek ortaokulları açılması geliyor. Ülkemizde Mesleki Eğitim Merkezi isimli güzel bir uygulama var. MESEM, haftada bir gün okulda eğitim, dört gün iş yerlerinde çalışmaya imkan veren bir sistem ve mezunlarında tamamına yakını istihdam ediliyor. Burayı güçlendirmemiz gerekiyor. Sizler işin içindesiniz, yakınen şahit oluyorsunuz. İşte bu yüzden MESEM gibi projelerin desteklenmesi ve aileler için de cazip hale getirilmesi sektörlerimize büyük katkı sağlayabilir. Şu anda 9, 10 ve 11. sınıf öğrencilerine asgari ücretin en az %30'u, 12. sınıftaki kalfalara asgari ücretin en az yarısı kadar maaş imkânı sağlanıyor. Bu maaş konusunda bir miktar daha iyileşme yapılabilir” diyerek talebini dile getirdi.
%26,7 İSTİHDAM DIŞINDA
Türkiye’de resmi işsizlik oranı yüzde 8,8 ancak gençlerde işsizlik oranı yüzde 16,6 olduğuna değinen Hacısüleyman: “Temmuz verileri itibarı ile baktığımızda üniversite mezunu 1 milyon 274 bin gencimizin 340 bini (yüzde 26,7) istihdam piyasası dışında. Yani 340 bin üniversite mezunu insanımız ne çalışıyor ne okuyor ne de iş arıyor. Antalya OSB Teknik Koleji’nin adını Ali Bahar Antalya OSB Teknik Koleji olarak değiştirildi. Böylece Ali kardeşimizin tutkuyla bağlı olduğu teknik kolejimizdeki evlatlarımız, onun adını taşıyan bir okuldan mezun olacaklar” dedi.
GIDA ARZ GÜVENLİĞİ
Türkiye tarım sektörünün son dönemde yaşadığı tarımsal ürünlerin rekoltesinin azalması ve bazı tarımsal ürünlerin aşırı üretiminden kaynaklanan arz sorunlarının ortadan kaldırılması amacıyla 2023 yılında Tarımsal Üretim Planlamasına yönelik olarak ilk çalışmalar yapılmaya başlandığını söyleyen Hacısüleyman: “Bu uygulamanın hayata geçirilmesinde 3 önemli kriter bulunmaktadır. Bunlardan gıda arz güvenliğinin sağlanması, tarımsal sürdürülebilirlik ve arz – talep dengesinin sağlanması ile ihraç ürünlere yönelik planlama yapılabilmesidir. İlk olarak 13 stratejik ürün (Arpa, buğday, mısır (dane), aspir, ayçiçeği (yağlık), kolza (kanola), pamuk (kütlü), soya, mercimek, nohut, fasulye (kuru), patates ve soğan (kuru)) ile birlikte yem bitkilerini kapsayacak üretim planlaması, teşvik ve destek sisteminin de daha işlevsel bir hal almasını sağlayacaktır. Antalya ekonomisi ve ihracatımız açısından çok önemli bir yere sahip olan yaş meyve sebze ürünlerimiz bu planlamanın dışında yer alacaktır” dedi.
İsa Arı
